Opracowany przez naukowców z 40 instytucji na podstawie badania słojów drzewa Atlas Susz Starego Świata (Old World Drought Atlas) pokazuje zasięg i nasilenie okresów suchych i mokrych w Europie i części Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu przez ostatnie 2000 lat.
Atlas śledzi m.in. ekspansję w Europie wielkiego głodu w latach 1315-17. Może pomóc wyjaśnić przyczynę zarówno jego, jak i późniejszego tzw. kryzysu późnego średniowiecza.
Dokumenty średniowieczne dokładnie wtedy opisują jak nadmierne opady atmosferyczne doprowadziły do sytuacji, gdy produkcja żywności przez rolników stała się prawie niemożliwa. Atlas obrazuje europejski hydroklimat i pokazuje szczegółowo roczne wzrosty opadów w latach od 1314 do 1317. Ujawnia również suchsze warunki w południowych Włoszech, które uniknęły kryzysu.
Wielki Głód 1315-17 zapoczątkował serię wydarzeń w XIV i XV, które doprowadziły do upadku gospodarczego Europy. Najbardziej znane z tych wydarzeń to epidemia czarnej śmierci w 1348 r., która zmniejszyła populację europejską co najmniej o połowę. We Francji dziesiątki klęsk głodu, wojna stuletnia, nieurodzaje i epidemie zredukowały ludność o dwie trzecie. W tym czasie zakończyło się również średniowieczne ocieplenie klimatu i rozpoczęła Mała Epoka Lodowa.
Wraz z dwoma poprzednimi atlasami obejmującymi Amerykę Północną i Azję, Atlas Susz Starego Świata znacznie przyczynia się do historycznego zobrazowania długoterminowej zmienności klimatu na półkuli północnej. Powinno to pomóc naukowcom wskazać przyczyny susz i ekstremalnych opadów deszczu w przeszłości oraz rozpoznać wzorce prowadzące do prognozowania lepszych modeli klimatycznych na przyszłość.
W artykule opublikowanym 5 listopada na łamach Science Advance Edward Cook, współzałożyciel Tree Ring Lab na Columbia University’s Lamont-Doherty Earth Observatory, wraz ze współautorami porównali wyniki z nowego atlasu w trzech przedziałach czasowych: ogólnie ciepłą średniowieczną anomalię klimatyczną (1000-1200), Małą Epokę Lodową (1550-1750) i współczesność (1850-2012).
Dane ze słojów drewna uzyskano zarówno z żywych drzew jak i z drewna pochodzącego z dawnych konstrukcji sięgających ponad 2000 lat wstecz. Tworzą 106 regionalnych chronologii (każda na podstawie dziesiątek a nawet tysięcy drzew) i zostały wprowadzone do projektu przez Tree Ring Data Bank i europejskich naukowców zajmujących się dendrologią.
Autor tekstu: Grzegorz Antosik
Podziel się
