Polska magia – magiczne zabytki i ludowe przeżytki

| Opublikowane: 20 kwietnia 2017

wawrzeniuk

Recenzja: Joanna Wawrzeniuk, Magia ochronna Słowian, UKSW, 2016

Archeologia dysponuje mnóstwem odkryć związanych z magią i religią dawnych Słowian. Ilość nie przekłada się jednak na siłę przebicia do przeciętnych odbiorców. Informacje o tych zabytkach są rozproszone w dziesiątkach publikacji, często pod nic nie mówiącymi tytułami. Dlatego Joanna Wawrzeniuk podjęła się próby syntezy dając zarys jakie są to kategorie przedmiotów i co o nich wiemy.

Drewniane fallusy zapewniały płodność a kły dzika – odwagę. Budynek chroniła przed siłą nieczystą czaszka umieszczona w jego narożniku a miejsce święte – ogrodzenie. Zrozumieć znaczenie podobnych praktyk z wczesnego średniowiecza dziś pomagają nam zapiski XIX-wiecznych etnografów.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Książki | Otagowano jako , , , , , | Skomentuj

Haplogrupa Piastów to R1b. Teoria normańska powraca

| Opublikowane: 7 kwietnia 2017

janusz_stanislawPo raz pierwszy udało się ustalić haplogrupę chromosomu Y przedstawiciela rodu Piastów. Wywodzący się z niego książę mazowiecki Janusz III posiadał haplogrupę R1b. Nie jest ona typowa dla Słowian, co otwiera pole do manewru zwolennikom normańskiej teorii pochodzenia Piastów.

Szczątki książąt mazowieckich braci Janusza i Stanisława znajdują się w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie. Przebadano je w ramach projektu „Kultura funeralna elit Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku” prowadzonego przez prof. Annę Drążkowską z Instytutu Archeologii UMK.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Wydarzenia | Otagowano jako , , , , , , , , | 25 Odpowiedzi

Najciekawsze tematy w roku 2016

| Opublikowane: 1 stycznia 2017

1050-lat-PolskiPoznajemy tożsamość Galla Anonima, nieznane osiedla wikingów w Ameryce a genetycy badają geny Skandynawów. Ubiegły rok minął też pod znakiem obchodów 1050. Rocznicy Chrztu Polski. Czy jednak obchody tej rocznicy były zgodne z naszą wiedzą historyczną?

Zasadność rocznicy i pomijane skutki chrztu opisane w serii artykułów spotkały się z największym zainteresowaniem czytelników Mediewalia.pl w 2016 roku. A co ponadto? Sprawdź jakie najświeższe odkrycia i wydarzenia związane ze średniowieczem odbiły się szerokim echem.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Publicystyka | Otagowano jako , , , , , | Skomentuj

Wkrótce dowiemy się kiedy wybudowano pierwszy Poznań

| Opublikowane: 11 listopada 2016

ostrow_tumskiArcheolodzy dotarli do najstarszej części wału na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Składa się z dobrze zachowanych bali dębowych. Zostaną one teraz poddane datowaniu dendrochronologicznemu, które powinno pozwolić ustalić moment budowy grodu książęcego z dokładnością co do roku.

Naukowcy otworzyli wkop w piwnicach budynku Psałterii, gdzie znajdują się resztki zachodniego wału najstarszego grodu poznańskiego. Okazuje się, że gród był nieco mniejszy niż dotychczas zakładano.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Archeologia | Otagowano jako , , | 2 Odpowiedzi

Niezwykłe ciała wampirów

| Opublikowane: 9 listopada 2016

Recenzja: Ł.M. Stanaszek, Wampiry w średniowiecznej Polsce, NCK, 2016

wampiryBadając szczątki kostne zachowane na średniowiecznych cmentarzyskach antropolog fizyczny może pomóc wyjaśnić, w których przypadkach mamy do czynienia z ludźmi uznanymi za wampiry. Ponieważ przynajmniej kilkadziesiąt pochówków traktowanych jest przez archeologów jako antywampiryczne, Łukasz Maurycy Stanaszek postanowił skonfrontować, na ile podstawnie. Nieodzowna przy tym musiała być refleksja skąd brały się wampiryczne przekonania i jak rozpoznawać „wampiry”.

Książka Wampiry w średniowiecznej Polsce to odpowiednio przygotowana do druku wersja pracy magisterskiej Stanaszka obronionej z wyróżnieniem w 2000 r. w Zakładzie Antropologii Historycznej Instytutu Archeologii UW.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Książki | Otagowano jako , , , , , , | Skomentuj

Ile pogańskich świątyń odkryto dotąd w Polsce?

| Opublikowane: 6 listopada 2016

cc7ef6ce4dc24206d8f7df132599fd61Odkrycie z ostatnich lat pogańskiej świątyni w Gniewie (woj. pomorskie) skłania do tego, by zadać pytanie, ile podobnych budynków kultowych archeolodzy znają obecnie z terenu Polski? Wbrew pozorom może ich być nie tak mało.

Na ślad świątyni w Gniewie natrafiła dr hab. Małgorzata Grupa z UMK w Toruniu w 2013 roku. Drewniana konstrukcja zalega pod posadzką nawy głównej i prezbiterium kościoła pw. św. Mikołaja. To jak dotąd jedyna odkryta w Polsce pogańska świątynia, na miejscu której wzniesiono kościół.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Archeologia, Publicystyka | Otagowano jako , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , | Skomentuj

Rogaci wikingowie. Odkrycie ze Stora Valle

| Opublikowane: 4 listopada 2016

horned_vikingRogate hełmy wikingów uznawane są za nowoczesny mit. Wikińscy wojownicy mieli nigdy takich nie nosić i wymyślono je dopiero na potrzeby opery Richarda Wagnera w XIX wieku. Jednak na odkrytym niedawno kamieniu ze Stora Valle znajdujemy niewątpliwy rysunek mężczyzny w rogatym hełmie. Czy przyszedł czas na rewizję poglądów?

Kamień jest szeroki na 36 cm. Został wydobyty w 1940 r. z fundamentów średniowiecznego domu zwanego Munkskällaren w Stora Valle na Gotlandii, ale po oddaniu do muzeum niezewidencjonowany i zapomniany. Należy do kamieni rysunkowych typu C i jako budulec został użyty wtórnie. Jest to prawy dolny fragment (około 15%) większej całości. Musiał zostać wyryty w VIII-X wieku.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Archeologia | Otagowano jako , , , , , , , , , | 1 Odpowiedź

Niezwykłej wielkości groby odkryte w Sasinach

| Opublikowane: 7 października 2016

20160811-MD-2Monumentalne groby w obstawach kamiennych odkryto w Sasinach na Podlasiu. Ich średnie wymiary to 5 x 3,5 m. Choć przypominają neolityczne grobowce to pochodzą z wczesnego średniowiecza.

Na cmentarzysko w Sasinach natrafiono już na początku XIX w. Przypomniano sobie o nim jednak ponownie dopiero w 2009 r. a teraz przeprowadzono pierwsze regularne prace wykopaliskowe.
Kontynuuj czytanie »

Opublikowano w Archeologia | Otagowano jako , , , , | 1 Odpowiedź